آشنایی با انواع تست غیر مخرب و مخرب جهت کنترل کیفی فولاد
با توجه به کاربردهای وسیع فولاد و حجم بالای خرید مقاطع فولادی، ارائه سرتیفیکیت محصولات فولادی جهت جلوگیری از مغایرت فروشی و فروش کالاهای غیر مرغوب، کنترل کیفیت مقاطع فولادی از اهمیت به سزایی برخوردار است. قطعات فولادی در آلیاژهای مختلف عمدتا قطعات حساس صنعتی هستند و این موضوع بر اهمیت کنترل کیفیت پیش از استفاده از آنها، می‌افزاید.
تست‌های مخرب (DT)
در این نوع تست‌ها، نمونه‌ای از ماده مورد نظر تهیه میشود و پس از انجام تست، نمونه از بین می‌رود. این نوع تست‌ها معمولا به دلیل نمونه سازی و سرعت پایین، هزینه بالایی دارند اما در برخی موارد چاره‌ای جز استفاده تست‌های DT وجود ندارد. از جمله تست‌های مکانیکی DT می‌توان به تست کشش، خمش، سختی سنجی و … اشاره کرد. هم‌چنین تست کوانتومتری از جمله تست‌های شیمیایی DT است.
تست‌های غیر مخرب (NDT)
در تست‌های غیر مخرب کارایی نمونه یا قطعه مورد آنالیز، پس از انجام تست از بین نمی‌رود. به این ترتیب غیر مخرب بودن این تست‌ها قابلیت‌های بسیار مفیدی به حوزه کنترل کیفیت فولاد و سایر مواد اضافه کرده‌است.
در حال حاضر بیشترین استفاده از تست‌های غیر مخرب برای یافتن میکرو ترک، آخال و ناخالصی‌های یک قطعه استفاده میشود.
انواع تست غیر مخرب :
بازرسی چشمی (VT= Visual Test)
بازرسی چشمی بدوی‌ترین نوع کنترل کیفی مواد است که در آن با دقت پایینی می‌توان عیوب سطحی قطعات را بررسی کرد. به عبارت دیگری برخی از عیوب را به طور واضح می‌توان با چشم تشخیص داد. و رد شدن قطعه با این تست، از هزینه اضافه تست‌های غیر مخرب بعدی جلوگیری میکند. البته عوامل مختلفی در این روش تاثیرگذار است. خستگی بازرس، تجربه، نور و زاویه دید بر تشخیص عیوب با این روش موثر می‌باشد.
بازرسی با مایع نفوذ کننده (PT= Liquid Penetrant Test)
در این روش که کاربردهای گوناگونی دارد، یک مایع مخصوص به سطح قطعه مورد نظر ریخته میشود. مایع تمامی نقایص سطحی از جمله ترک ، میکرو ترک و حفرات را پر میکند. سپس سایر بخش های قطعه از مایع نافذ پاکسازی میشود و پودر آشکار ساز به سطح قطعه اضافه میشود. رنگ حاصل از واکنش بین پودر آشکار ساز و مایع نافذ، تمامی عیوب سطحی ماده را آشکار میکند.
بازرسی با ذرات مغناطیسی (MT= Magnetic Particle Test)
این روش معمولا برای بررسی خطوط جوش به کار می‌رود. اصول کار این تست ایجاد یک میدان مغناطیسی بر سطح قطعه است. اینکار به کمک یک پروب مخصوص انجام میشود. در صورتی که خط جوش حاوی ترک یا حفرات سطحی باشد، نقاطی در سطح قطعه ایجاد میشود که قابلیت مغناطیسی در آنها ضعیف است. در این حالت اضافه کردن ذرات فرومغناطیس باعث تجمع آنها در اطراف نقایص میشود. در این تست غیر مخرب بایستی ابتدا نمونه را مغناطیسی کرد و سپس پودر را بر روی سطح پاشید.
رادیوگرافی (RT= Radiographic Test)
رادیوگرافی تست غیر مخرب دیگری است که برای کنترل کیفی قطعات استفاده میشود. این تست علاوه‌بر آنالیز سطحی قابلیت تشخیص نقایص قطعه تا عمق مشخصی را هم دارد. برای انجام این تست از اشعه ایکس یا گاما استفاده میشود. به دلیل تغییر ماهیت ماده در نقایص خواص موج تابشی تغییر میکند و با دریافت بازیافت آن اطلاعات مربوط به نقایص استخراج میشود.
بازرسی اولتراسونیک (UT= Ultrasonic Tests)
از دیگر تست‌های غیر مخرب تست اولتراسونیک است. این روش از دقیق‌ترین روش‌های تشخیص عیوب می‌باشد. در این نوع تست امواج مافوق صوت در فرکانس‌های بالا به قطعه تابیده شده و تغییرات آن مانیتور میشود. به این ترتیب مکان دقیق نقایص موقعیت یابی می‌گردد. به کمک این تست غیر مخرب عیوبی مثل ترک‌ها، حفره‌های انقباضی، ذوب ناقص و منافذ قابل شناسایی می‌باشد. این آزمون در صنایع مختلف کاربرد گسترده دارد